Jednym z priorytetowych obszarów naszej działalności jest wycena mienia zabużańskiego pozostawionego poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, która wykorzystywana jest do ustalenia wysokości rekompensaty przysługującej osobie uprawnionej.
Zajmujemy się wyceną wszystkich nieruchomości, niezależnie od miejsca ich pozostawienia jak i bez względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o rekompensatę.
Czym jest mienie zabużańskie?
Po II wojnie światowej, wschodnia granica Polski została wytyczona wzdłuż rzeki Bug, której bieg był częścią linii Curzona, dlatego też przedwojenne tereny Kresów Wschodnich, czyli terytorium, które Polska utraciła na rzecz byłych republik radzieckich, określane są jako ziemia zabużańska a osoby repatriowane Zabużanami.
Pojęcie "MIENIE ZABUŻAŃSKIE" odnosi się zatem do mienia pozostawionego przez osoby repatriowane z obszarów, które przed II wojną światową znajdowały się w granicach RP.
Obecnie omawiana problematyka regulowana jest Ustawą z 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
Komu przysługuje rekompensata z tytułu mienia zabużańskiego i czego dotyczy?
Prawo do rekompensaty dotyczy nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w wyniku wypędzenia z byłego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego opuszczenia w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r. dokonanego na podstawie:
- układu z dnia 9 września 1944 r. pomiędzy Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego a Rządem Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Rad dotyczącego ewakuacji obywateli polskich z terytorium B.S.R.R. i ludności Białoruskiej z terytorium Polski,
- układu z dnia 9 września 1944 r. pomiędzy Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego a Rządem Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Rad dotyczącego ewakuacji obywateli polskich z terytorium U.S.R.R. i ludności ukraińskiej z terytorium Polski,
- układu z dnia 22 września 1944 r. pomiędzy Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego a Rządem Litewskiej Socjalistycznej Republiki Rad dotyczącego ewakuacji obywateli polskich z terytorium Litewskiej S.R.R. i ludności litewskiej z terytorium Polski,
- umowy z dnia 6 lipca 1945 r. między Tymczasowym Rządem Jedności Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej i Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o prawie zmiany obywatelstwa radzieckiego osób narodowości polskiej i żydowskiej, mieszkających w ZSRR i o ich ewakuacji do Polski i o prawie zmiany obywatelstwa polskiego osób narodowości rosyjskiej, ukraińskiej, białoruskiej, rusińskiej i litewskiej, mieszkających na terytorium Polski i o ich ewakuacji do ZSRR.
Prawo do rekompensaty przysługuje również osobom, które pozostawiły nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w związku z umową pomiędzy Rzeczypospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o zamianie odcinków terytoriów państwowych z dnia 15 lutego 1951 r.
Przepisy ustawy mają zastosowanie także do osób, które na skutek innych okoliczności związanych z wojną rozpoczętą w 1939 r., były zmuszone opuścić byłe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Źródło: Historia Polski, Biblioteka Gazety Wyborczej
Osobami uprawnionymi do otrzymania rekompensaty są właściciele nieruchomości, którzy w dniu 1 września 1939 r. byli obywatelami polskimi i zamieszkiwali na terenach wschodnich RP w rozumieniu ustawy, a następnie opuścili to terytorium i posiadają obywatelstwo polskie, a także ich spadkobiercy posiadający obywatelstwo polskie. Spadkobiercami uprawnionymi mogą być jedynie osoby fizyczne -spadkobiercy ustawowi lub testamentowi.
Potwierdzenie prawa do rekompensaty mienia zabużańskiego następuje na wniosek osoby ubiegającej się o potwierdzenie tego prawa, złożony nie później niż do dnia 31 grudnia 2008 r.
Prawo do rekompensaty mienia zabużańskiego potwierdza w drodze decyzji właściwy wojewoda.
Dowody świadczące o pozostawieniu nieruchomości
Wśród głównych dowodów, które świadczą o pozostawieniu nieruchomości poza obecnymi granicami RP są przede wszystkim:
- urzędowy opis mienia,
- orzeczenie wydane przez były Państwowy Urząd Repatriacyjny,
- dokumenty urzędowe, w tym sądowe, a także dokumenty pozyskane z archiwów państwowych Republiki Białorusi, Republiki Litewskiej, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy lub innych państw,
- oświadczenia dwóch świadków złożone, pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, przed notariuszem, organem prowadzącym postępowanie lub w polskiej placówce konsularnej w kraju zamieszkania świadka, którzy:
- zamieszkiwali w miejscowości, w której znajduje się nieruchomość pozostawiona poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, lub w miejscowości sąsiedniej;
- nie są osobami bliskimi – w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami – właścicieli lub spadkobierców ubiegających się o potwierdzenie prawa do rekompensaty.
Formy realizacji prawa do rekompensaty
Prawo do rekompensaty jest realizowane w jednej z następujących form:
- zaliczenia wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej na poczet ceny sprzedaży nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, albo ceny sprzedaży prawa użytkowania wieczystego przysługującego Skarbowi Państwa, albo opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowych stanowiących własność Skarbu Państwa i ceny sprzedaży położonych na nich budynków oraz innych urządzeń lub lokali, albo opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, o którym mowa w przepisach odrębnych,
- świadczenia pieniężnego wypłacanego ze środków Funduszu Rekompensacyjnego, przy czym zaliczenia wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej dokonuje się w wysokości równej 20% wartości tych nieruchomości.
Wycena mienia zabużańskiego
Wycena mienia zabużańskiego dotyczy wszystkich rodzajów nieruchomości, o różnym przeznaczeniu i częściach składowych.
Przedmiotem sporządzanych operatów szacunkowych może być:
- nieruchomość pozostawiona (tzw. mienie zabużańskie), czyli mienie pozostawione na Kresach Wschodnich przez osoby repatriowane, oraz
- nieruchomość nabyta, co ma miejsce w przypadku nabycia przez osobę uprawnioną lub jej poprzedników prawnych, na podstawie odrębnych przepisów, w ramach realizacji prawa do rekompensaty, własności albo użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa.
Stan aktualny i przeszły realizacji wypłat rekompensat znajduje sie na stronie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji:
https://bip.mswia.gov.pl/bip/sprawy-zabuzanskie/realizacja-wyplat-rekom